Eén dijk, vele verhalen

Het programma De Nieuwe Afsluitdijk wordt uitgevoerd door het Rijk, in samenwerking met de provincies en de aanliggende gemeenten. Het Investeringskader Waddengebied levert hierbij – samen met het Waddenfonds – een belangrijke plus door mee te financieren bij onder meer het Waddencentrum bij Kornwerderzand en de nabij te ontwikkelen vismigratierivier en de spuistroomcentrale bij Den Oever.

Rijkswaterstaat en samenwerkingsverband De Nieuwe Afsluitdijk werken aan de versterking en vernieuwing van het internationale icoon de Afsluitdijk. Het samenwerkingsverband bestaat uit de provincies Noord-Holland en Fryslân en de gemeenten Hollands Kroon, Súdwest-Fryslân en Harlingen. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de versterking van de dijk en het vergroten van de afvoercapaciteit.

Dijkversterking
De Afsluitdijk is niet langer bestand tegen zeer zware stormen en de stijgende zeespiegel. Daarom wordt het wereldicoon vanaf eind 2018 versterkt. Het consortium Levvel (Van Oord, BAM en Rebel) gaat onder meer 75.000 ‘Levvel-blocs’ aan de Waddenzeezijde op de dijk plaatsen. Deze innovatieve betonnen blokken wegen circa 6500 kg per stuk, hebben een golfremmende werking en zijn eenvoudig te plaatsen. Tweede speerpunt betreft de uitbreiding van het sluiscomplex bij Den Oever met nieuwe spuisluizen in de tusseneilanden. Zo kan meer water worden afgevoerd naar de Waddenzee. Bij een hoge waterstand in de Waddenzee is spuien echter niet mogelijk. Daarom bouwt Levvel in Den Oever ook twee grote pompgemalen. Dankzij deze maatregelen is de Afsluitdijk tot ten minste 2050 weer bestand tegen de kracht van wind en water.

Impuls aan regionale economie
Een belangrijk onderdeel van De Nieuwe Afsluitdijk is de ontwikkeling van de knooppunten Den Oever, Het Monument, Breezanddijk en Kornwerderzand. Veel van deze ontwikkelingen krijgen ondersteuning via het Investeringskader Waddengebied. Zo draagt het Waddenfonds 17 miljoen euro bij aan de Vismigratierivier. Eerder is al 4 miljoen euro aan Waddengeld naar het Afsluitdijk Wadden Center gegaan. Ook wordt nog gesproken binnen het investeringskader over de gewenste toeristisch-recreatieve versterking van het gebied  Kornwerderzand.

Den Oever
Bij Den Oever wordt de dijk versterkt en de haven aantrekkelijker gemaakt voor toeristen en ondernemers. In het voorjaar van 2018 is het Waddenbelevingspunt geopend, een uitkijkpunt in de Waddenhaven.

Het Monument
Het Monument is een bijzondere plek op de Afsluitdijk met een prachtig uitzicht over het IJsselmeer en de Waddenzee. Jaarlijks komen hier veel toeristen. Het gebouw is echter verouderd en wordt daarom opgeknapt.

Verbreding sluis Kornwerderzand
Kornwerderzand, het voormalige werkeiland voor de aanleg van de Afsluitdijk, heeft een speciale rol gespeeld in de verdediging van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Anno 2018 is Kornwerderzand het epicentrum van de ontwikkelingen op de Afsluitdijk. Zo is Kornwerderzand een belangrijk kruispunt van weg- en waterverkeer. Door de beperkte afmetingen (14 meter) kunnen veel schepen de sluis helaas niet passeren. Dit heeft negatieve gevolgen voor de scheepsvaart en (luxe) scheepsbouw rondom het IJsselmeer. Daarom streven regio en bedrijfsleven naar verbreding van de sluis. De aanpak van de sluis kan een belangrijke impuls geven aan de nationale economie.

Vismigratierivier
De Afsluitdijk bracht ons veiligheid, maar veroorzaakte tegelijkertijd ook schade aan de natuur. De dijk is een blokkade voor veel migrerende vissoorten die zowel van zoet- als zoutwater afhankelijk zijn. Daarom is nu de Vismigratierivier in ontwikkeling. De Vismigratierivier zorgt ervoor dat er weer een open verbinding komt tussen het IJsselmeer en Waddenzee. Belangrijk voor het ecosysteem in beide gebieden. Er wordt een opening in de Afsluitdijk gemaakt met daaraan verbonden in het IJsselmeer een slingerende rivier.  Dit zorgt voor een geleidelijke overgang van zout naar zoet water. Hierdoor kunnen veel vissoorten zoals de zalm en de paling straks hun paai- en leefgebieden weer bereiken. De aanleg van dit project start in 2019. Nu al nieuwsgierig? Bekijk dan eens het filmpje op YouTube over de Vismigratierivier.

Afsluitdijk Wadden Center
De Afsluitdijk trekt jaarlijks ruim 300.000 (internationale) bezoekers. Om toeristen een betere beleving van dit bijzondere stukje waterbouwkunde te geven wordt de Afsluitdijk voor toeristen aantrekkelijker gemaakt. Zo komt er een nieuw fiets- en wandelpad aan de Waddenzeezijde. Bijzonder eerste resultaat van alle inspanningen is de opening in maart 2018 van een multifunctioneel beleefcentrum: het Afsluitdijk Wadden Center. Dit is de plek waar bezoekers het verhaal van UNESCO Werelderfgoed Waddenzee, de Vismigratierivier, het IJsselmeergebied en de ontwikkelingen op en rond de Afsluitdijk kunnen beleven. Het markante gebouw staat als een schuimkraag op de dijk. Sinds de opening heeft het centrum al ruim 100.000 bezoekers mogen ontvangen, boven verwachting veel.

Meer weten?
Over de Nieuwe Afsluitdijk valt nog veel meer te vertellen. Stip op de horizon is 2023. De Afsluitdijk is dan niet alleen een veilige en toekomstbestendige dijk, maar ook een trekpleister voor jong en oud. Meer weten? Kijk dan eens op www.deafsluitdijk.nl

Column – Voorbeeldproject smaakt naar meer
Een kijkje in de proceskeuken